Tι είναι o τραυλισμός;
Ο τραυλισμός είναι μία διαταραχή της ροής της ομιλίας. Όλοι οι άνθρωποι μπορεί να κομπιάζουμε κάπου-κάπου, αλλά αυτό που ξεχωρίζει τον τραυλισμό είναι το είδος και η συχνότητα αυτού του “κομπιάσματος”. Ο τραυλισμός αρχίζει συνήθως μεταξύ 2 και 5 ετών. Κάποιες φορές μπορεί να αρχίσει στο Δημοτικό, σπανιότερα κατά την εφηβεία, και ακόμα πιο σπάνια κατά την ενήλικη ζωή.
Σήμερα ο τραυλισμός δεν κουβαλάει το στίγμα του άλλοτε, δεν είναι ταμπού. Εξακολουθεί όμως να προκαλεί άγχος, αγωνία, στεναχώρια και θυμό στο άτομο που τραυλίζει. Είτε πρόκειται για παιδί, είτε για ενήλικα.
Τι προκαλεί τον τραυλισμό;
Δεν είναι ακόμα γνωστό τι προκαλεί τον τραυλισμό. Σύμφωνα με τον Αμερικανικό Σύλλογο Λογοπαθολόγων & Ακουολόγων (A.S.H.A.), ο τραυλισμός μπορεί να προκαλείται από διαφορετικούς παράγοντες σε κάθε άνθρωπο, ή να είναι αποτέλεσμα συνδυασμού αιτιών. Επίσης, τα αίτια έναρξης του τραυλισμού μπορεί να είναι πολύ διαφορετικά από τα αίτια που τον συντηρούν ή τον επιδεινώνουν. Πιθανές αιτίες που προκαλούν τραυλισμό είναι: μία δυσκολία του παιδιού να συντονίσει τους μηχανισμούς που είναι απαραίτητοι για να μιλήσουμε (π.χ. αναπνοή, ενεργοποίηση μυών της γλώσσας κ.ά.), ο τρόπος που μιλάμε σε ένα παιδί, ο ρυθμός ανάπτυξης της ομιλίας ενός παιδιού, ή τέλος διάφοροι στρεσσογόνοι παράγοντες του περιβάλλοντος. Αντίθετα, δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι ο τραυλισμός προκαλείται από συναισθηματικά τραύματα (σοκ).
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του τραυλισμού;
Ο τραυλισμός μπορεί να εμφανίζει ένα ή όλα από τα παρακάτω:
- Επανάληψη ήχων (μπ-μπ-μπάλα), συλλαβών (μα-μα-μα-μαμά), λέξεων ή και φράσεων (με λε-με λε-με λένε Νίκο).
- Ορμητική ομιλία (σαν να θέλει το άτομο να πει καθαρά όσα προλαβαίνει) και μετά “μπλοκάρισμα”.
- Συνοδευτικές συμπεριφορές και τικ (όπως άνοιγμα-κλείσιμο ματιών ή χτύπημα ποδιού στο πάτωμα, μυϊκή ένταση στο στόμα και το σαγόνι, τρέμουλο κ.ά.)
- Διαφοροποίηση στην ένταση του τραυλίσματος, ανάλογα με την κατάσταση (π.χ. λιγότερο με τους οικείους, περισσότερο με τους ξένους ή όταν υπάρχει άγχος, καθόλου όταν τραγουδάει κ.ά.)
- Μία αίσθηση ότι το άτομο δεν έχει έλεγχο πάνω στην ομιλία του, η οποία δημιουργεί φοβία για κάποιες λέξεις ή ήχους, προκαλεί αποφυγή ή αντικατάσταση δύσκολων λέξεων ή και αποφυγή μιας κατάστασης συνολικά.
- Ύπαρξη «καλής περιόδου», χωρίς έντονο τραυλισμό, και «κακής περιόδου» με πολύ έντονο τραυλισμό. Κάθε περίοδος μπορεί να διαρκεί από κάποιες μέρες μέχρι και αρκετούς μήνες.
Τραυλισμός σε Παιδιά: Διάγνωση και θεραπεία
Σε ό,τι αφορά τα παιδιά, σχεδόν όλα τα παιδιά κατά την ανάπτυξή τους (συνήθως μεταξύ 2 και 5 ετών) περνάνε μία φάση κατά την οποία κομπιάζουν όταν μιλάνε. Παρόλα αυτά, ο λόγος τους βγαίνει καθαρά και αβίαστα. Καθώς μεγαλώνουν τα παιδιά και γίνονται καλύτερα στην επικοινωνία, αυτό το κόμπιασμα συνήθως υποχωρεί. Εάν δούμε ότι το φυσιολογικό αυτό κόμπιασμα συνοδεύεται από έντονη προσπάθεια και μυϊκή ένταση ή ότι είναι υπερβολικά συχνό, είναι καλό να αναζητήσουμε την βοήθεια ενός ειδικού Παθολόγου Λόγου & Ομιλίας (Λογοθεραπευτής-Λογοπεδικός), ο οποίος θα παίξει με το παιδί, θα κάνει μία σειρά δοκιμασιών, θα αναλύσει λεπτομερώς τον λόγο του και θα μας καθοδηγήσει για το πώς πρέπει να δράσουμε. Σε πολλές περιπτώσεις μπορεί απλώς να μας καθησυχάσει ενώ σε άλλες μπορεί να κρίνει απαραίτητη την έναρξη λογοθεραπευτικού προγράμματος. Πατήστε εδώ για να δείτε πιο λεπτομερώς ποια είναι η διαδικασία της Λογοθεραπευτικής αξιολόγησης.
Συμβουλές αντιμετώπισης σε μικρό παιδί
Ο τραυλισμός σε αρκετές περιπτώσεις πρωτοεμφανίζεται όταν αυξάνεται το λεξιλόγιο ενός παιδιού, όταν γνωρίζει δηλαδή περισσότερες λέξεις και μπορεί να φτιάξει μεγαλύτερες προτάσεις, ή όταν αυξάνονται οι απαιτήσεις του ίδιου του παιδιού ως προς τον εαυτό του-δηλαδή θέλει το ίδιο να μοιραστεί πολλά περισσότερα πράγματα με τους γονείς και τους φίλους του. Ο έμφυτος παρορμητισμός ενός παιδιού σε συνδυασμό με γενετικούς παράγοντες και το περιβάλλον γύρω του, μπορεί να οδηγήσουν σε εμφάνιση τραυλισμού. Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς οι γονείς όταν το παιδί μας πρωτοεμφανίζει τραυλισμό, ώστε να το βοηθήσουμε να το μετριάσει;
- Υιοθετούμε όλη η οικογένεια πιο αργή ομιλία: μιλάμε αργά και ήρεμα
- Υιοθετούμε έναν συνολικά πιο σωστό τρόπο επικοινωνίας: δεν διακόπτουμε, αλλά και δεν αφήνουμε κάποιον (ούτε το παιδί) να μονοπωλεί τη συζήτηση. Καθένας έχει τη σειρά του και οι άλλοι τον ακούμε με προσοχή και ενδιαφέρον.
- Δημιουργούμε ώρες επικοινωνίας-παιχνιδιού με το παιδί: κάθε γονιός ξεχωριστά αφιερώνει κάποιο χρόνο ημερησίως για παιχνίδι, ακόμα και 10 λεπτά, ξεχωριστά για κάθε αδερφάκι. Στο χρόνο αυτό, το παιδί έχει την αμέριστη προσοχή μας. Του μιλάμε αργά. Διαλέγουμε δραστηριότητες του που αρέσουν και προάγουν την επικοινωνία (όχι βιντεοπαιχνίδια/τηλεόραση/DVD/iPad).
- Τροποποιούμε και προσαρμόζουμε το λόγο μας στην ηλικία του παιδιού: τα παιδιά μιμούνται τους ενήλικες. Αν ένα παιδί με προδιάθεση για τραυλισμό προσπαθεί να χρησιμοποιήσει μεγάλες προτάσεις και πολύπλοκο λεξιλόγιο πριν να είναι έτοιμο αναπτυξιακά, θα αυξηθούν οι πιθανότητες να εμφανίσει τραυλισμό.
- Δεν κάνουμε σχόλια όπως ‘πες το καθαρά’, ‘μίλα αργά’: το παιδί τις περισσότερες φορές δεν συνειδητοποιεί ότι τραυλίζει και τέτοια σχόλια θα έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην αυτοπεποίθηση του. Αν μπορούσε να ‘μιλήσει καθαρά’ θα το έκανε ήδη.
- Δεν διακόπτουμε και δεν ολοκληρώνουμε τις λέξεις/προτάσεις του παιδιού όταν τραυλίζει. Περιμένουμε χωρίς ανυπομονησία να τελειώσει στο χρόνο που μπορεί.
- Δεν δείχνουμε άγχος/ανησυχία για την ομιλία του, γιατί θα αισθάνεται ότι ‘κάτι δεν πάει καλά με μένα’. Ακόμα κι αν προσπαθούμε να μη δείχνουμε άγχος, εφόσον αυτό υπάρχει το παιδί θα το διαισθανθεί. Είναι λοιπόν σκόπιμο να προσπαθήσουμε να ελέγξουμε το δικό μας άγχος—να προσπαθήσουμε να το αφήσουμε στην άκρη.
- Εστιάζουμε στο ΤΙ λέει, όχι στο ΠΩΣ. Συζητάμε με το παιδί την ιδέα, το περιεχόμενο, όχι τον τρόπο της ομιλίας.
- Συμπεριφερόμαστε με τον ίδιο τρόπο στο παιδί που τραυλίζει και τα αδέρφια του που δεν τραυλίζουν. Επίσης, συμπεριφερόμαστε με τον ίδιο τρόπο όταν το παιδί τραυλίζει και όταν δεν τραυλίζει. Κοιτάζουμε το παιδί που μας μιλά προσεκτικά και υπομονετικά.
- Δημιουργούμε κλίμα θετικής επικοινωνίας στο σπίτι. Συζητάμε με το παιδί, ζητάμε τη γνώμη του, σχολιάζουμε πράγματα που το ενδιαφέρουν, τραγουδάμε! Δεν κάνουμε σημαντικές συζητήσεις όσο είμαστε για παράδειγμα απασχολημένοι με δουλειές.
Τραυλισμός σε Ενήλικα: Διάγνωση και θεραπεία
Σε ό,τι αφορά τους ενήλικες, ο Παθολόγος Λόγου & Ομιλίας (Λογοθεραπευτής-Λογοπεδικός) θα καταγράψει το ιστορικό του τραυλισμού, θα υποβάλει τον ενήλικα σε μία πλήρη αξιολόγηση, και αφού αναλύσει λεπτομερώς τον λόγο του, θα καταρτίσει ένα απολύτως εξατομικευμένο πρόγραμμα θεραπείας, συνδυάζοντας λογοθεραπευτικές τεχνικές και μεθόδους, αλλά και αξιοποιώντας την συμβολή του περίγυρου και της οικογένειας, η οποία κρίνεται απαραίτητη για την επιτυχία της θεραπείας. Συχνά μπορεί ο ενήλικας να χρειαστεί να ενταχθεί και σε πρόγραμμα ψυχολογικής υποστήριξης.
Θέλετε να μάθετε περισσότερα;
Αν χρειάζεστε περισσότερες πληροφορίες ή αν προβληματίζεστε για το εάν εσείς ή ένας αγαπημένος σας άνθρωπος χρειάζεται λογοθεραπεία, ελάτε στο Λογοδίκτυο να μας γνωρίσετε από κοντά και να απαντήσουμε κάθε σας ερώτηση. Καλέστε στο 210-4818160 και κλείστε το ραντεβού σας σήμερα!
