Τι είναι τα Αναπτυξιακά Στάδια Λόγου και Ομιλίας;
Πρόκειται για ορόσημα επικοινωνίας, ομιλίας, λόγου που προκύπτουν για κάθε ηλικία μέσω ειδικών, σταθμισμένων κατά κανόνα εργαλείων, που ‘μετρούν’ τις δεξιότητες των παιδιών αυτής της ηλικίας. Γνωρίζουμε ότι η πλειοψηφία των παιδιών κατακτά μία δεξιότητα σε μια συγκεκριμένη ηλικία. Η ηλικία αυτή θεωρείται η αναμενόμενη ηλικία κατάκτησης του συγκεκριμένου οροσήμου, της συγκεκριμένης δεξιότητας. Έτσι, για παράδειγμα, περιμένουμε ότι ένα παιδί θα πει την πρώτη του λέξη (συνήθως μαμ, μαμά ή μπα) περίπου στην ηλικία των 12 μηνών, γιατί η συντριπτική πλειοψηφία των παιδιών λένε την πρώτη τους λέξη σε αυτήν την ηλικία. Είναι σημαντικό όμως να θυμόμαστε ότι κάθε παιδί είναι διαφορετικό και έχει τον προσωπικό του ρυθμό εξέλιξης του λόγου και της ομιλίας του. Ακριβώς για τον λόγο αυτό, η απόκλιση κάποιου παιδιού από αυτά τα στάδια-ορόσημα δεν είναι πάντα ανησυχητική. Ωστόσο, εφόσον υπάρχουν αποκλίσεις, καλό είναι οι γονείς να ζητήσουμε την γνώμη του παιδιάτρου μας ή ενός έμπειρου λογοθεραπευτή. Παρακάτω, μπορείτε να δείτε τα αναπτυξιακά στάδια για παιδάκια από 0 μηνών έως 7 ετών (Πηγή: Σύλλογος Επιστημόνων Λογοπαθολόγων Λογοθεραπευτών Ελλάδας (ΣΕΛΛΕ)).
0 έως 6 μηνών
- Μπορεί να αναγνωρίσει ήχους
- Τρομάζει στο άκουσμα κάποιων ήχων
- Μπορεί να μιμηθεί κάποιους ήχους
- Γυρνάει το κεφάλι στην κατεύθυνση του ήχου
- Παράγει ψιθύρους ή ευχάριστους ήχους
- Μπορεί να επαναλαμβάνει τους ήχους που ακούει
- Το κλάμα του διαφοροποιείται αναλόγως την ανάγκη που θέλει να εκφράσει
- Μπορεί να χρησιμοποιήσει ήχους, ακόμη και χειρονομίες για να εκφράσει τις ανάγκες του
- Χαμογελάει όταν κάποιος του μιλάει
- Χρησιμοποιεί διάφορες εντάσεις φωνής
- Διαφοροποιεί το ύφος της φωνής του
- Όταν μουρμουρίζει, παράγει τα φωνήματα /m/, /b/, /p/
7 έως 12 μηνών
- Ανταποκρίνεται στο άκουσμα του ονόματός του
- Μπορεί να ακούσει και να μιμηθεί περισσότερους ήχους
- Αντιλαμβάνεται το ναι και το όχι
- Όταν μουρμουρίζει έχει ποικιλία στους ήχους που παράγει
- Καταλαβαίνει λέξεις σχετικές με συνηθισμένα αντικείμενα, όπως χυμός, κρέμα, παπούτσι
- Μπορεί να ακούει όταν κάποιος του μιλάει
- Το μουρμούρισμα αρχίζει να γίνεται ακατάληπτη γλώσσα
- Προκειμένου να προκαλέσει την προσοχή, μιμείται μερικούς ήχους ακόμη και όταν κλαίει
- Χρησιμοποιεί τα ουσιαστικά
- Στο λεξιλόγιο αντίληψης έχει πλέον 1 ή περισσότερες λέξεις
- Αρχίζει να αντιλαμβάνεται τις απλές εντολές
- Στο λεξιλόγιο έκφρασής του υπάρχουν από 1 έως 3 λέξεις
13 έως 18 μηνών
- Μιμείται τα πρότυπα επιτονισμού των ενηλίκων
- Κάνει ηχολαλία και παράγει μη καταληπτή ομιλία (νεολογισμοί)
- Δεν χρησιμοποιεί μερικά από τα αρχικά σύμφωνα και σχεδόν όλα τα τελικά σύμφωνα
- Μπορεί να ακολουθεί τις απλές εντολές που λαμβάνει
- Αντιλαμβάνεται από ένα έως τρία μέρη του σώματος
- Το λεξιλόγιο έκφρασης αποτελείται πλέον από τρείς έως είκοσι λέξεις, οι οποίες είναι κυρίως ουσιαστικά
- Κάνει χειρονομίες παράλληλα με την ομιλία του
- Ζητάει να του δώσουμε κάποια από τα αντικείμενα που του αρέσουν
19 έως 24 μηνών
- Πλέον χρησιμοποιεί τις λέξεις συχνότερα από την ακατάληπτη ομιλία (νεολογισμοί)
- Η ομιλία του αρχίζει να γίνεται εν μέρει αντιληπτή και στους ξένους (25 – 50%)
- Ξεκινάει τους συνδυασμούς ρημάτων και ουσιαστικών
- Χρησιμοποιεί πλέον τις αντωνυμίες
- “Χρωματίζει” κατάλληλα την φωνή του όταν κάνει ερωτήσεις
- Μπορεί να απαντήσει όταν το ρωτήσουμε «τι είναι αυτό;»
- Δείχνει να του αρέσει να ακούει ιστορίες
- Καταλαβαίνει πλέον πέντε μέρη του σώματός του
- Ονοματίζει σωστά ορισμένα οικεία αντικείμενα
- Το εκφραστικό του λεξιλόγιο αποτελείται από 50 έως 100 λέξεις (ή και περισσότερες)
- Αντιλαμβάνεται 300 ή περισσότερες λέξεις
2 έως 3 ετών
- Ο λόγος του είναι κατανοητός σε ποσοστό 50 έως 75%
- Κάνει ηχολαλία όταν δυσκολεύεται στην ομιλία
- Μπορεί να αντιληφθεί το «ένα» και τα «πολλά»
- Εκφράζει την ανάγκη του να πάει στην τουαλέτα
- Ονοματίζει σωστά τα διάφορα αντικείμενα
- Ονομάζει τις εικόνες που βλέπει στα βιβλία
- Γνωρίζει τα διάφορα μέρη του σώματος με το όνομά τους
- Μπορεί να υπακούει σε απλές εντολές, καθώς και να απαντάει απλές ερωτήσεις
- Του αρέσει να ακούει ιστορίες ή τραγούδια
- Αρχίζει τις ερωτήσεις 1 ή 2 λέξεων
- Βάζει στην σειρά Υποκείμενο-Ρήμα-Αντικείμενο χρησιμοποιώντας φράσεις 3-4 λέξεων
- Μπορεί να χρησιμοποιεί προθέσεις, άρθρα, ρήματα σε ενεστώτα, πληθυντικό και ανώμαλους τύπους στον αόριστο
- Το αντιληπτικό του λεξιλόγιο περιλαμβάνει από 500 έως 900 λέξεις (ή περισσότερες)
- Το εκφραστικό του λεξιλόγιο περιλαμβάνει από 50 έως 250 λέξεις (ή περισσότερες)
- Το εκφραστικό λεξιλόγιο αναπτύσσεται με μεγάλους ρυθμούς αυτό το διάστημα
- Κάνει πολλά γραμματικά λάθη
- Μπορεί και καταλαβαίνει σχεδόν το σύνολο αυτών που ακούει
- Μιλάει δυνατά
- Τα φωνήεντα τα χρησιμοποιεί σωστά
- Τα σύμφωνα σε αρχική θέση τα χρησιμοποιεί σωστά
- Παράγει περίπου 25 φωνήματα
- Χρησιμοποιεί το βοηθητικό «είναι»
- Λέει ορισμένα ομαλά ρήματα σε χρόνο αόριστο.
- Χρησιμοποιεί κτητικά μορφήματα, αντωνυμίες και την προστακτική
3 έως 4 ετών
- Αντιλαμβάνεται πως λειτουργούν τα αντικείμενα
- Κατανοεί διαφορές σε έννοιες όπως: μικρό – μεγάλο, μέσα – έξω, ξεκινώ-σταματώ
- Ακολουθεί σύνθετες εντολές που περιλαμβάνουν δύο ή και τρία μέρη
- Κάνει απλές ερωτήσεις
- Απαντάει σε απλές ερωτήσεις: τι, γιατί, που, ποιος
- Πλέον ρωτάει συχνά και αναζητά λεπτομέρειες στις απαντήσεις που του δίνονται
- Εκφράζει τα συναισθήματά του μέσω της ομιλίας
- Κάνει προτάσεις με 4 ή και 5 λέξεις
- Γνωρίζει τα περισσότερα αντικείμενα με το όνομά τους
- Παρατηρεί τους ενήλικες
- Τα ουσιαστικά και τα ρήματα είναι πιο συχνά μέσα στις προτάσεις του
- Αντιλαμβάνεται το παρελθόν και το μέλλον
- Το αντιληπτικό του λεξιλόγιο είναι 1200-2000 λέξεις
- Το εκφραστικό του λεξιλόγιο είναι 800-1500 λέξεις
- Η ομιλία του είναι σε πολύ μεγάλο ποσοστό καταληπτή (80%)
- Βελτιώνεται η χρήση της γραμματικής
- Κάνει σωστά την χρήση του “είμαι” και “είναι” μέσα σε προτάσεις
- Μπορεί τα τοποθετήσει σε χρονολογική σειρά δύο γεγονότα
- Μπορεί να συζητάει
- Κάνει καλή χρήση του ομαλού πληθυντικού, καθώς και ρημάτων σε αόριστο και κτητικών αντωνυμιών
4 έως 5 ετών
- Αντιλαμβάνεται την έννοια των αριθμών μέχρι το 3
- Γνωρίζει τουλάχιστον 3 χρώματα
- Το αντιληπτικό του λεξιλόγιο είναι μεγαλύτερο από 2500 λέξεις
- Το εκφραστικό του λεξιλόγιο είναι από 1000 έως 2000 λέξεις (ή και περισσότερες)
- Μπορεί να μετρήσει μέχρι το 10 (έστω και μηχανικά)
- Συντάσσει σωστά τις προτάσεις
- Κάνει προτάσει με 4 έως 8 λέξεις
- Μπορεί να δώσει απάντηση σε ερωτήσεις 2 μερών
- Κάνει ερωτήσεις για το τι σημαίνουν κάποιες λέξεις
- Ο ρυθμός των λέξεων που χρησιμοποιήσει μπορεί να φτάνει τις 185 λέξεις ανά λεπτό
- Παράγει τα σύμφωνα με μεγάλη ακρίβεια
- Παρατηρείται σημαντική μείωση στις ηχητικές παραλέιψεις και υποκαταστάσεις
- Το καταλαβαίνουν οι ξένοι
- Λέει τις εμπειρίες του από το σχολείο, τους φίλους του κτλ.
- Περιγράφει πολύ καλά μια μεγάλη ιστορία
- Μπορεί να ακούσει προσεχτικά μια ιστορία και να απαντήσει σε ερωτήσεις σχετικά με αυτή
- Μπορεί να κάνει χρήση συγκριτικών μορφημάτων, κτητικών αντωνυμιών και μέλλοντα χρόνου
5 έως 6 ετών
- Γνωρίζει τουλάχιστον 6 χρώματα και 3 σχήματα
- Καταλαβαίνει εντολές 3 μερών
- Αρχίζει να χρησιμοποιεί το “πως” στις ερωτήσεις του
- Απαντάει όταν του λένε “Γειά σου” ή αν το ρωτήσουν “Τι κανεις;”
- Κάνει σωστή χρήση μέλλοντα και αορίστου
- Χρησιμοποιεί συνδέσμους
- Το αντιληπτικό του λεξιλόγιο είναι τουλάχιστον 10000 λέξεις
- Γνωρίζει τα αντίθετα
- Λέει τις ημέρες τις εβδομάδας
- Μπορεί να μετρήσει μέχρι το 30
- Ρωτάει και ανταλλάσει πληροφορίες
- Βάζει λεπτομέρειες στις προτάσεις του
- Αφηγείται μια ιστορία με ακρίβεια
- Λέει τραγούδια και παιδικά ποιήματα ολόκληρα
- Του είναι εύκολο να επικοινωνεί με παιδιά κι ενήλικες
6 έως 7 ετών
- Μπορεί να ονομάσει γράμματα, αριθμούς, νομίσματα
- Βάζει στην σειρά τους αριθμούς
- Αντιλαμβάνεται το δεξιά – αριστερά
- Κάνει σύνθετες περιγραφές
- Το αντιληπτικό του λεξιλόγιο είναι τουλάχιστον 20000 λέξεις
- Κάνει προτάσεις 6 λέξεων
- Αντιλαβάνεται την έννοια του χρόνου
- Λέει την αλφαβήτα
- Μετράει μέχρι το 100 μηχανικά
- Κάνει χρήση μορφολογικών σημαδιών με κατάλληλο τρόπο
- Χρησιμοποιεί παθητική φωνή
